Παρασκευή, Μαΐου 25, 2007

με αφορμη τον PAUL AUSTER



Προσφατα τελειωσα το 3ο μου βιβλιο του Paul Auster στη σειρα,το Mr Vertigo (μετα το Brooklyn follies και το music of chance).
Οταν διαβαζει κανεις ενα βιβλιο ενος συγγραφεα με χαρακτηριστικο τροπο γραφης υπαρχουν 2 ενδεχομενα:ειτε να θελησει μετα να αλλαξει στυλ/ατμοσφαιρα/θεματολογια,αλλαζοντας συγγραφεα και στυλ γραφης
ειτε να επιμεινει στον ιδιο συγγραφεα,απορροφημενος στο μικροκοσμο που εκεινος δημιουργει,ψαχνοντας καποιες κοινες συνιστωσες αναμεσα στα εργα του που ισως ανοιγουν ενα
νεο παραθυρο κατανοησης.Στην περιπτωση του Paul Auster προφανως ακολουθησα με ιδιαιτερη προσμονη την 2η επιλογη.
Αν θαπρεπε να διακρινω μια κοινη συνισταμενη στα εργα του ειναι η ευκολια με την οποια κανει να φαινονται φυσικες και λογικα αναμενομενες οι πιο απιστευτες ιστοριες...
Ο Paul Auster ειναι το αμερικανικο αντιστοιχο του μαγικου ρεαλισμου του Γκαμπριελ Γκαρσια Μαρκες:οι ιστοριες του αφορουν συνηθως ανθρωπους στο περιθωριο της ζωης,καποιους ξεχασμενους nobody οι οποιοι μεσα απο φαινομενικα τυχαιες αλληλουχιες γεγονοτων και τις φαινομενικα ασημαντες(inconsequential)αποφασεις που παιρνουν,οδηγουνται στο 'περιεργο"πεπρωμενο τους που ακροβατει
αναμεσα στο φανταστικο και στον πραγματικο κοσμο.

Και το κανει με τροπο τετοιο που αυτη η δυσκολα πιστευτη κατ'αρχην εκβαση,να δειχνει απολυτα ευλογη και φυσικη....
Αν για παραδειγμα συνοψισει κανεις τα διαδραματιζομενα στο Mr Vertigo,ειναι βεβαιο οτι θα αδικησει το βιβλιο και τον συγγραφεα,αφου θα εχει αποστερησει το κυριο πλεονεκτημα του βιβλιου,δηλ.τη μαγικη ικανοτητα του συγγραφεα να παρασυρει τον αναγνωστη,ψυχη τε και σωματι, μεσα στις 10 πρωτες γραμμες, στον φανταστικο του κοσμο.Και θελει πραγματι πολλη αυτοπεποιθηση να αρχισει κανεις ενα βιβλιο προορισμενο για σοβαρο κοινο με τη φραση

"I was 12 years old the first time I walked on water"


Ο Auster ειναι γεννημενος παραμυθας-ειναι φανερο οτι γραφει απο εσωτερικη αναγκη και οτι ειναι ικανος να σκαρωσει μια εξωπραγματικη ιστορια απο τα πιο ευτελη υλικα.Στην περιπτωση του Mr Vertigo,οι 2 πρωτες φασεις ζωης του πρωταγωνιστη του(μεχρι τα 25-26 του) καταλαμβανουν 260 σελιδες,και η υπολοιπη ζωη του καλυπτεται(και ο κυκλος της ιστοριας κλεινει..)μεσα στις 20 τελευταιες σελιδες:εχει κανεις την αισθηση
οτι αν ο Auster ηθελε να αναπτυξει αναλογα και τις υπολοιπες φασεις της ζωης του Walt,θα εφτανε ανετα σε μια (δυσκολοδιαβαστη) saga 1000 σελιδων.


Η συγγραφη(και η τεχνη ευρυτερα) εξυπηρετει την βασικη αναγκη του ανθρωπου(και διαφοροποιο απο τα αλλα ζωικα ειδη)της δημιουργιας. Αναγκη,ναι αλλα προς ποιο σκοπο?Απο πρακτικης αποψης,φαινεται αχρηστη:ενα βιβλιο δεν καταφερε να γιατρεψει καποια σοβαρη αρρωστια,να γεμισει το στομαχι ενος πεινασμενου παιδιου,ή να γλυτωσει αθωους αμαχους απο τη σφαγη εν μεσω πολεμου.Κι οσοι προβαλλουν το επιχειρημα οτι τα βιβλια μας κανουν καλυτερους ανθρωπους φυσικα εχουν καποιο δικιο αλλα θα πρεπει να αναλογιστουν πως και δολοφονοι στις φυλακες διαβαζουν βιβλια,πως ο Χιτλερ ξεκινησε σαν καλλιτεχνης κλπ.Αυτη η πρακτικη ελλειψη χρησιμοτητας την κανει περιττη?
Σε καμια περιπτωση.Ισως αντιθετα αυτη ναναι και μερος της μαγειας της τεχνης"το να κανεις κατι μονο για την απολαυση της δημιουργιας".Απειρες ωρες και κοπος ξοδεμενα για μια "πολυτελεια",για κατι που ομως μιλα στο συλλογικο αισθητηριο του "ωραιου"του "ανυψωτικου"Ειδικα ομως η συγραφη,εξυπηρετει και την αρχεγονη αναγκη του ανθρωπου για ιστοριες.

Οσοι εχουν παιδια,ξερουν οτι οσα παιχνιδια και να εχουν προηγηθει,
ο,τι ωρα και να ειναι,οταν ερθει η ωρα του βραδυνου υπνου τα παιδια περιμενουν την ιστορια τους.Και με μια πρωτη ματια,τα παραδοσιακα παιδικα παραμυθια ξενιζουν με την σκληροτητα τους.Μαγισσες,δρακοι,μεταμορφωσεις,γιγαντες που τρωνε παιδια,γονεις που εγκαταλειπουν τα παιδια μεσα στο δασος κλπ.Κι ομως τα παιδια τις περιμενουν με προσμονη.Οι ψχολογοι λενε οτι τα παραμμυθια αυτα δινουν στα παιδια την ευκαιρια να αναμετρηθουν με τους βαθυτερους φοβους και εφιαλτες τους σε ενα πληρως προστατευμενο και ασφαλες περιβαλλον.


Με τα χρονια ενηλικιωνομαστε,γινομαστε(καποιοι...)πιο σοφιστικε,αλλα βαθεια μεσα μας παραμενει η αναγκη για ιστοριες.Γι'αυτο και η μυθιστοριογραφια δεν θα πεθανει και στην ψηφιακη εποχη.Καταναλωνουμε συνεχως ιστοριες,μεσα απο βιβλια,ταινιες,περιοδικα,τηλεοραση...Και καθε φορα που διαβαζουμε ενα βιβλιο,λαμβανει χωρα μια μοναδικη συναντηση:του συγγραφεα με τον συγκεκριμενο αναγνωστη του..καθε ανθρωπος μπορει να παρει κατι διαφορετικο μεσα απ'το ιδιο βιβλιο-θα μπορουσε κανεις να πει οτι καθε αναγνωση ειναι μια επι ισοις οροις συνεργασια του συγγραφεα με τον αναγνωστη του,οτι στην προκειμενη περιπτωση ο" καταναλωτης"ειναι εξισου σημαντικος με τον δημιουργο για το τελικο αποτελεσμα,δηλ.την ικανοποιηση και τις προσλαμβανουσες που μπορει κανεις να παρει.

14 σχόλια:

Mathilde είπε...

Ααα, δε σας προλαβαίνουμε αγαπητέ! Πήρα σήμερα το "tickets" και το "flags of our fathers". Δεν ξέρω ποιο θα δω σήμερα και ποιο αύριο. Θα σας ενημερώσω το πρωί και θα καταθέσω εντυπώσεις.

(Ελπίζω μόνο να μη δω τίποτα κουνέλια. Θα τη χρεώσω στο λογαριασμό σας.)

Univers είπε...

Μόνον ταχυδακτυλουργός μπορεί να βγάλει κουνέλια από τα DVD που πήρες Ματίλδη!

squarelogic είπε...

καλο viewing mathilde!
περιμενω τα σχολια σου,αλλά επιδη μαλλον θα την κανω για 3μερο απαντησεις απο Δευτερα βραδυ...

univers σωστος!
Για σενα ειναι το 2ο μισο του ποστ...περιμενω τις σκεψεις σου(οταν σταματησεις να ασχολεισαι με βιδες και...νηματα εκ Κινας)

Ανώνυμος είπε...

Τις Σημαίες των Προγόνων μας είδα τελικά. Τρομερότατη θα έλεγα!
Αναμένω να δω και το tickets.

Ελπίζω να είναι εξίσου καλό..

Καλά να περάσετε το τριήμερο!

Ανώνυμος είπε...

"Αυτη η πρακτικη ελλειψη χρησιμοτητας την κανει περιττη?
Σε καμια περιπτωση.Ισως αντιθετα αυτη ναναι και μερος της μαγειας της τεχνης"το να κανεις κατι μονο για την απολαυση της δημιουργιας"."

Σωστή και αληθινή τοποθέτηση.

Θυμάμαι στους Άθλιους του Ουγκώ, ο Επίσκοπος Καλωσόριστος ασχολούνταν ένα απόγευμα με τον κήπο του. Σ' ένα μόνο μικρό παρτέρι είχε φυτέψει άνθη, ενώ ο υπόλοιπος κήπος ήταν γεμάτος λαχανικά για τους φτωχούς του. Η οικονόμος του, που είχε παράπονο ότι ο επίσκοπος δεν κρατούσε το παραμικρό για τον εαυτό του και δεν επέτρεπε την ελάχιστη πολυτέλεια στην επισκοπή του και που τα πάντα τα κατέθετε στις ανάγκες του φτωχού ποιμνίου του παραμελώντας τις προσωπικές του ανάγκες, παρατήρησε: 'να κι ένα κομμάτι κήπου άχρηστο!'. Ο επίσκοπος Μυριήλ της απάντησε πως τα άνθη δεν είναι άχρηστα, πως είναι όμορφα. Και γι' αυτό, ίσως, περισσότερο χρήσιμα...

Η φύση είναι το βιβλίο του θεού και είναι γεμάτο 'άχρηστες ομορφιές'. Είναι η τέχνη όπου βρήκε καταφύγιο μια θεϊκή δημιουργία.
Κάπως έτσι και τα βιβλία των ανθρώπων. Είναι οι θήκες της ανθρώπινης δημιουργίας. Είναι γεμάτα 'άχρηστη ομορφιά' ή 'απαραίτητη αχρηστεία'...

Λίγο μπερδεμένες οι σκέψεις μου, το ξέρω...

v

Mathilde είπε...

1)Πολύ σωστά αυτά που λες v. Η Τέχνη, η ομορφιά και όλα τα συναφή είναι παντελώς άχρηστα για την ανθρωπότητα, αλλά απαραίτητα για όλους μας. Οξύμωρο (παράδοξο), αλλά έτσι είναι.

Τα λουλούδια δεν χρειάζεται να είναι τόσο όμορφα για να κάνουν τη δουλειά τους, αλλά είναι. Γιατί? Uh?

(Βέβαια υπάρχει μια θεωρία μερι έλξης των μελισσοζουζουνιών για να μεταφέρεται η γύρη και να γίνεται αναπαραγωγή, αλλά επειδή δεν εξυπηρετεί τη δικιά μου θεωρία, δεν την πιστεύω.)



2) Είδα το tickets.

Η άλλη μου άρεσε πιο πολύ, αλλά σε αυτή έπαιζε και ο τυπάκος από τα "Γλυκά Δεκάξι" με τον άλλο τον καροτοκέφαλο και συγκινήθηκα που τους ξαναείδα..

Πολύ καλή. (Αυτή η γριά η Ιταλίδα, εδώ μου καθότανε, που παίδευε έτσι εκείνο το κουκλί τον Φιλίππο.)
Α, και κάτι άλλο.
Αυτή η Πωλίν, από τις "Σημαίες", τι μπάζο θεέ μου!
Εδώ μου καθοτανε κι αυτή.
(Δεν ξέρω αν βλέπετε πού ακριβώς δείχνω αλλά να, εδώ.)

squarelogic είπε...

Ναι Ματιλδη "οι σημαιες"ειναι ΜΕΓΑΛΗ ταινια-το "tickets"ειναι πιο χαμηλων τονων,αλλα αξιολογη ταινια.Και ναι,η γηραια Ιταλιδα ηταν μεγιστη rompopalla οπως λενε εκει-αν και εχω δει πολλες τετοιες και δω που εχουν ενταξει τους εαυτους τους στην ανωτατη ταξη και απαιτουν απ'ολους να τις υπηρετουν.

Προσωπικα την καταβρισκω να τις "προσγειωνω"αποτομα και απολαμβανω τοεκπληκτο υφος τους μπροστα στον "αναιδη"που δεν συναισθανεται την κοινωνικη τους "θεση"(εξω δεξια?)και το "μεγαλειο τους".

squarelogic είπε...

ΥΓ.(γιατι θα διαμαρτυρεσαι παλι για αγνωστες λεξεις...)

rompere=σπαζω

palla=μπαλλα,και γενικως οτιδηποτε σφαιρικον...(if you get the point..)

Mathilde είπε...

Αααααχαχχαχαχαχχαχαααα.

Καλό καλό!!

rompopalla!!!

(Θα το θυμάμαι!)

Ανώνυμος είπε...

Τέτοια μέρα (του Αγίου Πνεύματος)τέτοια λόγια...

Condicio sine qua non
Έχουμε απόλυτη ανάγκη, μικροί και μεγάλοι,από συναντήσεις μικρές ή μεγάλες. Συναντήσεις με τον 'άλλον'που θα μας βοηθήσουν να ανιχνεύσουμε και τον δικό μας 'άλλον'. Που θα μας προσφέρουν κώδικες για να καταλάβουμε τον κόσμο- σύμβολο που μας περιβάλλει.Εξιστορήσεις που θα μας συνδέσουν με τον χωροχρόνο.Μυθοπλασίες που θα ενώσουν την σάρκα μας. Ποιήματα που θα βοηθήσουν να δούμε με θάρρος "το ιερό". Μπλόγκς που θα καθησυχάσουν τον φόβο μας για την μαζο-λοβοτομή!
Κάτι που είναι απαραίτητο, πως μπορεί να είναι απλά χρήσιμο;Θα ήτνα ντροπή να ήταν. Ωστόσο μπορούμε να αναφέρουμε και αρκετές περιπτώσεις χρηστικότητας: Έχουν υπάρξει πολλοί άνθρωποι που δεν αρρώστησαν επειδή κάποια "συνάντηση" μέσω ενός βιβλίου τους έσωσε τη ζωή. Επίσης άνθρωποι που άντεξαν την πείνα τους γιατί χόρτασαν από το πνεύμα. Ακόμη και στο πεδίο των μαχών έχει υπάρξει βιβλίο που έφαγε αυτό την σφαίρα αντί για το στήθος που το φιλοξενούσε(όχι παίζουμε).
Ακόμη υπάρχουν 'συναντήσεις' που είναι τόσο κακές ώστε υποχρεωτικά σε συνετίζουν και εκλεπτύνουν τις αναζητήσεις σου.
Όχι, είναι αδύνατον να ζήσουμε χωρίς αυτό το αόρατο ντάρα-βέρι. Θα μαραθούμε.Καλά τα λέει ο ν.

Εγώ δεν ξέρω τι ακριβώς γράφω, γιατί έλειπα το τριήμερο και σήμερα διαβάζοντας τα mail μου ενέδωσα και μπήκα και στο 'λογικό' τούτο μπλογκ και αντί να διαβάζω το βιβλίο μου γράφω κείμενο.Πως να αντισταθώ όμως;
Δεν βαριέσαι, το στέλνω.

Univers είπε...

Η συγγραφή ενσαρκώνει την επιτακτική ανάγκη του ανθρώπου - ατόμου να σπάσει τα δεσμά της θνητής του ατομικότητας και να ψηλαφήσει το Άλλο.

Τα κατ' εξοχήν χρειώδη, τα χρήσιμα, είναι αυτά που απαιτεί η βιολογία, πιέζοντας για την παράταση της ατομικής υπάρξεως.

Ο άνθρωπος όμως υπερβαίνει τα όρια της ατομικότητάς του, στο βαθμό που αναζητεί να κοινωνήσει αμφίδρομα εμπειρία συλλογικότητας, χωρίς υπολογίσιμη - με όρους ατομικής ωφέλειας - ανταπόδοση.

Κανένας από εμάς δεν κερδίζει τίποτε εμφανές συζητώντας στα blogs (συγγραφείς είμαστε και εμείς, τι άλλο είμαστε;). Πολλοί, δε, χάνουμε αν το δούμε αυστηρά ωφελιμιστικά (ο χρόνος είναι χρήμα). Εντούτοις καθίσταται για μας απαραίτητη αυτή η επικοινωνία, παρ' ότι χωρίς αναγνωρίσιμη βιολογική σκοπιμότητα.

Κάποια πνοή μιλάει μέσα μας...

squarelogic είπε...

v καθολου μπερδεμενες οι σκεψεις -απ'οτι βλεπω συμφωνουμε.

A.Fr
οπως λεει κι ο univers κατι που εξυπηρετει το επεκεινα των βασικων αναγκων μιλαει μεσα μας και μας κανει να αναζητουμε την νοητικη συναντηση ειτε με τον συγγραφεα ειτε με τον συνομιλητη μας ειτε μεσα απο μπλογκς που δεν ανακυκλωνουν την καθημερινη περιρεουσα σαχλα...ακομα κι αν ειναι μονο η ματαιοδοξια να δει κανεις τις σκεψεις του τυπωμενες και προσβασιμες σε ολους,η ιδια η "ασκηση" σε αναγκαζει να σκεφτεις,να ζυγισεις τις σκεψεις σου,τις αποψεις σου,να διαβασεις πριν πεις οτι σου ερχεται αυθορμητα στο στομα και τελικα σε κανει καλυτερο,σε ΕΞΕΛΙΣΣΕΙ...

squarelogic είπε...

υπαρχουν βιβλια με τα οποια περνα κανεις ευχαριστα την ωρα του,μπαινοντας στο κλιμα και τον κοσμο του βιβλιου,αλλα που ελαχιστα θυμαται οταν τα τελειωσει και ελαχιστα απασχολουν το μυαλο του μετα...Κανενα προβλημα και μ'αυτα.

Υπαρχουν βιβλια φιλοδοξα που επιχειρουν να ζωντανεψουν ολοκληρες εποχες,ανθρωπογεωγραφιες ή να "δειξουν"μεσα απ την πλοκη καιτις καταγραφομενες σκεψεις προς καποια μεγαλη ΑΛΗΘΕΙΑ.

Και υπαρχουν και βιβλια μυστηρια,"υπουλα",σαν τουτο εδω,που σαφως δεν ειναι passa-tempo ουτε και εμφανως υπερφιλοδοξα,αλλα που δεν αφηνουν το μυαλο σου οταν τελειωσουν,σε στοιχειωνουν και ψαχνεις να βρεις τι βρισκεται πισω απ το φαινομενικα υπερφυσικο της πλοκης,και πως στην ευχη καταφερε ο συγγραφεας να σε κανει να πιστεψεις ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ οτι ενα αγορι μπορει να περπατα στον αερα...Μαγεια! (from mr.Auster)

Ανώνυμος είπε...

Αποκωδικοποίηση....: ψυής, σιωπής, θρησκειών, μυθολογιών,.....
Σχηματοποίηση λόγου, κοσμογονία, θεογονία,....
URL : www.siopi.gr
Γεια....