Σάββατο, Ιανουαρίου 12, 2008

FORWARD TO THE PAST...Ηχητικώς...

Ένα παράδοξο της εποχής είναι οτι παρά την ύπαρξη των υψηλότερων τεχνικων δυνατοτήτων που εχει γνωρισει η ανθρωπότητα από πολλές απόψεις ζούμε χειρότερα: υπάρχει αφθονία προιόντων διατροφής αλλά συνολικά η ποιότητα διατροφης είναι πολυ κατωτερη.Υπάρχουν ολες αυτές οι ηλεκτρονικές συσκευές που υποτιθεται οτι θα εξοικονομούσαν χρόνο για τον συγχρονο ανθρωπο,αλλά η διαρκής διαθεσιμότητα που αυτές σημαίνουν εχει εξαφανίσει τον ελεύθερο χρόνο,Και παρά την παντού παρούσα μουσική,η ποιότητά της είναι ολο και χειρότερη.
Και δε μιλώ μόνο για το ειδος,το περιεχόμενο της (προωθούμενης) μουσικής αλλά και για τον
ήχο της.

Οι παλιότεροι θα θυμούνται τις θρυλικές εποχές της κασέττας.Τότε που για νάκουσεις το αγαπημένο σου τραγούδι υπήρχαν 3 λύσεις:είτε ειχες χρήματα κι αγόραζες το δίσκο,είτε ξενυχτούσες με το δάχτυλο κολλημένο στο rec του κασετοφώνου για εγγραφή απ το ραδιόφωνο(συνήθως απο ενοχλητικα ομιλητικούς "πειρατές") είτε αν ησουν τυχερός ειχες καποιο φίλο που μπορουσε να στο γραψει σε μια κασέτα με επιλογές.Ομως οι κασέτες ειχαν μολις αποδεκτό ήχο και συχνά πυκνά τα κασετόφωνα τις "μασουλούσαν",αλλά και τα βινύλια(ειδικά τα όψιμης ελληνικής κοπής) μετά απο μερικές ακροάσεις είχαν την ενοχλητική συνήθεια να μεταλλάσσουν τα "σσσ" σε "θθθ" λόγω φθοράς των αυλακιών του δισκου.
Η συλλογή των δίσκων υποτάχθηκε στην ελευση του cd που υποσχόταν "τέλειο ήχο για πάντα"(διαφήμιση της εφευρέτριας philips).
Μόνο που τα πρώιμα cd δεν ακούγονταν:ήχος ξερός,"ξυλινος",χωρίς τις αρμονικές που χαριζαν τον "αέρα" και την "υγρασία" που πηγαζε απ τα βινύλια.
Τα πράγματα βελτιώθηκαν σταδιακά καθώς και οι κατασκευαστές των cd players εξέλιξαν τεχνικες που εκαναν τα μηχανήματα πιο"αναλογικά" και η μεταφορά των ηχογραφήσεων βελτιώθηκε.Εξειδικευμένες εταιρείες μάλιστα(πχ.JVC XRCD,Telarc,Mobile Fidelity) επινόησαν πολύπλοκες μεθόδους transfer απο τις αρχικές ταινίες αποδίδοντας γνωστά αλμπουμ σε εκπληκτική ποιότητα ηχογράφησης.
Μέχρι...που τα πράγματα αρχισαν πάλι να παίρνουν την κάτω βόλτα,τόσο με την ολοένα κι αυξανόμενη κατανάλωση της μουσικής σε μορφή mp3,οσο και με την προηγηθείσα χρονικά γενίκευση της εφαρμογής συμπίεσης του δυναμικού εύρους(dynamic range compression) .

Αυτό το τελευταίο σημαίνει
την ελάττωση της διαφοράς ανάμεσα στο δυνατότερο και το ασθενέστερο ηχητικο σήμα μιας ηχογράφησης.Αυτό επιτρέπει στους τεχνικούς να 'ανεβάσουν" τα χαμηλοτερα περάσματα συμπιέζοντας τις περιστασιακές κορυφωσεις(peaks).
Οταν χρησιμοποιείται με φειδώ η τεχνική δίνει καλά αποτελέσματα κάνοντας συγχρόνως την ηχογράφηση ν'ακούγεται δυνατότερα.Στους υπευθύνους των δισκογραφικών όμως εχει κυριαρχήσει η νοοτροπία
louder is better,ωστε τα δισκάκια που πουλάνε "ν'αρπάζουν" τα αυτιά του κοινού.Παλιά η ακρόαση μουσικής απαιτούσε μια συμμετοχη:σταματούσες αυτό που εκανες για ν'ακούσεις μουσικη.Τωρα ακούμε μουσική κανοντας χιλια δυο αλλα πράγματα κι αρα οι χαμηλότονες ηχογραφήσεις εχουν μικρότερες πιθανότητες ν'αποσπάσουν την πολυδιασπασμένη προσοχή μας.Οι συμπιεσμένες δυνατές ηχογραφησεις λοιπόν τραβούν προσωρινά την προσοχή,αλλά αποστερούν την μουσική απο το δυναμικό της εύρος,τις αρμονικές και μικροδυναμικές της και τελικα απ την επιδρασή της στο συναίσθημα.
Γρηγορα προκαλούν εξοικείωση και κόπωση του ωτός,αναγκαζοντας τον ακροατή ν'αλλάξει σταθμό ή να κλείσει την μουσική.Είναι το οπτικό ανάλογο του να γράφει κανείς με ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ:

WHY IS THE LOUDER IS BETTER APPROACH THE WRONG APPROACH?BECAUSE WHEN ALL OF THE SIGNAL IS AT THE MAXIMUM LEVEL, THEN THERE IS NO WAY FOR THE SIGNAL TO HAVE ANY PUNCH. THE WHOLE THING COMES SCREAMING AT YOU LIKE A MESSAGE IN ALL CAPITAL LETTERS.
AS WE ALL KNOW, WHEN YOU TYPE IN ALL CAPITAL LETTERS THERE ARE NO CUES TO HELP THE BRAIN MAKE SENSE OF THE SIGNAL, AND THE MIND TIRES QUICKLY OF TRYING TO PROCESS WHAT IS, BASICALLY, WHITE NOISE.


Οποιος άντεξε να διαβάσει μεχρι εδώ θα κατάλαβε τι εννοώ.
Το πρόβλημα ξεκινησε με δισκους σαν το What's the morning Glory (των oasis,1995)από τους κλασικούς δίσκους στους οποίους ειχε χρησιμοποιηθεί(μαλλον πετυχημένα) αυτη η τεχνικη και έφτασε στο απόγειο με τα χαιδεμένα παιδιά των κριτικων πριν 1-2 χρόνια Arctic Monkeys,των οποίων τον ήχο δεν μπορω στην κυριολεξία ν'ακούσω.
Αναδεικνύεται δε περίτρανα οταν συγκρίνει κανείς παλιές ηχογραφησεις με τις καινούριες επανεκδόσεις τους όπου εχει χρησιμοποιηθει εκτεταμένο dynamic range compression.
Χαρακτηριστικα συγκρίνετε τις κυματομορφές απο 2 εκδόσεις του ιδιου τραγουδιού των U2.

U2
"With or Without You" (Original)

U2
"With or Without You" (Remastered)

Ακομα πιο διαφωτιστικό είναι το παρακάτω βιντεο...



Εάν κανείς αναλογιστεί ποιές ηταν οι ποιοτικές ηχογραφήσεις που ξεχώρισαν τα τελευταία χρόνια θα θυμηθεί το θρυλικό πλέον Buena Vista Social Club των 70χρονων Κουβανών που ηχογράφησε ο Ry Cooder και πιθανώς το 1ο cd της Norah Jones: αμφότερα ηχογραφημένα με τους πιο κλασικους τρόπους που μπορεί κανείς να φανταστεί σήμερα.

Αντιστοιχα το mp3 είναι οπως ξερουμε ενας απωλεστικός αλγόριθμος μετατροπης του ηχητικού σήματος που συμπιέζει την ηχητικη πληροφορία στο 10% της αρχικής περίπου κοβοντας αυτά που το ανθρώπινο αυτί εχει μικροτερες πιθανότητες ν'ακουσει,περιλαμβανομένων και των ακραίων υψηλών και χαμηλών συχνοτήτων.

Παρ'οτι οπωσδήποτε έχει αποτελέσει επανάσταση στον τρόπο με τον οποίον διανέμεται,ανταλλάσσεται και αποθηκευεται η μουσική,για ενα ποιοτικό μουσικό κομματι είναι το οπτικό ανάλογο του να παει κανείς στο Λούβρο και αντί να δει την αυθεντική Mona Lisa να δει στη θεση της μια φωτογραφία ανάλυσης 8-10 MP!Οπως και να το κάνουμε δεν είναι το ίδιο!Η μουσική ακούγεται συχνά ρηχή και στεγνή,στερώντας μας την αισθητική απόλαυση που μπορεί κανείς να προσφέρει.

Ο συνδυασμός και των δύο κακών αποτελειώνει τον ήχο:mp3 από δισκο ηχογραφημένο με εκτεταμένο dynamic range compression είναι σαν μια κούρσα "στα κόκκινα" με πειραγμένο zastava!Ακούγεται μια ακαθόριστη ηλεκτρική φασαρία απ την οποία δεν μπορεις να διακρίνεις επιμέρους όργανα ή στίχους.Μετά από λίγο το ανθρώπινο αυτί κουράζεται και επιζητά να σταματήσει η κακοφωνία.

Δεν θα ξεχάσω την ακρόαση σε μιά εκθεση hi-end ενός κομματιού των yello (the race) απο βινύλιο 180 γραμμ. σε ένα σουπερ πικάπ της CLEARAUDIO :Απίστευτος ήχος,εκπληκτικά δυναμικά και τεράστιες διαφορές ηχητικής σταθμης.Το ελβετικό δίδυμο, γνωστό για την τελειομανία του και την πρωτοπορία του σε θέματα ηχογράφησης και ηχητικών εφφέ έιχε φτιάξει μιά ηχητική πανδαισία που όμοιά της δεν είχα ξανακούσει!Οταν αγόρασα ολο προσμονή τον ιδιο δισκο σε cd,(και μην εχοντας βέβαια αντιστοιχα ενισχυτικά),το κομμάτι δεν είχε καμία σχέση:flat και με μειωμένες διαφορές δυναμικων δεν σου τραβούσε πια το ενδιαφέρον,μπορουσες να το προσπεράσεις σχεδόν αδιάφορα...

Βέβαια τα πράγματα αλλάζουν και εκεί που παλιά ψαχναμε ποιός ενισχυτής είναι πιο γλυκόηχος, τωρα κοιτάμε ποιος φέρει τα περισσότερα λογότυπα ηχητικών φορμά και ποιός συνδέεται με το σύγχρονο φετίχ,i-pod.H εξέλιξη κρύβει μεσα της το σπέρμα της οπισθοχώρησης...Είναι το αντάλλαγμα,φαίνεται, για την διαθεσιμότητα πολύ μεγαλύτερου όγκου μουσικής στα αρχεία μας,με πολύ μικρότερο κόστος.όπως συμβαίνει και με τη διατροφή κερδίσαμε σε ποσότητα χάνοντας σε ποιότητα.Times are achangin' όπως έλεγε κι ο μεγάλος Bob Dylan ή "όλα τα ίδια μενουν"(υπο την έννοια οτι η ποιότητα του ήχου επανέρχεται σε επίπεδα κασσέτας)?





17 σχόλια:

αθεόφοβος είπε...

Μου θύμισες κάτι ατελείωτα άρθρα που είχα διαβάσει στο παρελθόν μέχρι να πάρω ένα Hi-Fi σύνολο και τελικά όταν κατέληξα και το πήρα, τα ηχεία μπήκαν εκεί που βόλευε στο σαλόνι και όχι εκεί που θα ήταν το ιδανικό σύμφωνα με τις θεωρείες!

squarelogic είπε...

ετσι παθαίνουν ολοι οι παντρεμενοι!
Τουλάχιστον αποφύγατε τα δαντελωτά πετσετάκια πάνω στα ηχεία?

Ισως να φαίνεται βαρετό το ποστ,αλλά εξηγεί γιατί πολλές φορές τελευταία αισθανόμαστε την ανάγκη να αλλάζουμε συνέχεια σταθμούς ή να κλείνουμε τη μουσική.

vasikos metoxos είπε...

Ωραίο και ενημερωτικό για τους μη μυημένους. Στην εποχή του mp3 και του ipod το να παραμένεις εραστής του αναλογικού και του ποιοτικού ήχου είναι θέμα αντίστασης και πολιτισμού αγαπητέ φίλε.
Έχω αποφύγει να αναφερθώ στο ζήτημα γιατί πιστεύω ότι αφορά πολύ λίγους ανθρώπους. Χαίρομαι που ανέβασες αυτό το ποστ και ελπίζω να είναι τελικά πολλοί αυτοί που αναζητούν τον ποιοτικό ήχο.

gatti είπε...

Συμπλέω με τον βασικό μέτοχο και χαίρομαι κι εγώ που ανέβασες αυτό το ποστ. Μάλιστα, μπορώ να σου πω ότι μετά από αυτό σκέφτομαι ότι είναι πια καιρός να δω τι θα κάνω με το χαλασμένο μου πικ απ, γιατί είναι καιρός να ξεσκονίσω τα παλιά, πολλά και πάντα αγαπημένα μου βινύλια...

ΥΓ. Αυτό με τα πετσετάκια, τι τραγωδία. Τσακωνόμουν κάθε μέρα με τη μητέρα μου, τα πετούσα και μετά τα έβρισκα πάλι πάνω στα ηχεία.
Ησύχασα μόνο όταν ανέβασα τα ηχεία ψηλά...
ΥΓ1. Μόνο βαρετό ΔΕΝ είναι το ποστ.

Univers είπε...

Δεν έχω τη δική σου ηχητική εμπειρία, αλλά νομίζω ότι καταλαβαίνω τι λες: μερικές φορές ακούς ένα κομμάτι, και είναι όλο ένας θόρυβος, δεν διακρίνεις φωνή καλλιτέχνη, όργανα, ούτε μεταβολή εντάσεως ή χροιάς.

Το κακό είναι ότι έχουν εξοικειώσει τους μικρότερους στο "the louder, the better". Παρατηρώ μερικές φορές ότι σε χώρους όπου η μουσική είναι στη διαπασών, μερικοί περιφέρονται με ένα i-pod ή i-podοειδές στα αυτιά και αναρωτιέμαι τι στο καλό ακούνε (προφανώς στη διαπασών επίσης).

squarelogic είπε...

univers
το βιντεάκι ειναι εξόχως διαφωτιστικό!Μόνο που πρεπει να βγάλω την μουσική υπόκρουση του blog για να γινει ακουστικά αντιληπτή η διαφορά.

gatti
Μη νομιζεις οτι και γω ακούω βινύλια.Καπου καταχωνιασμένα τα έχω και πικάπ δεν εχω πλέον στο σπίτι.Μου αρέσει ομως ο καλος ήχος,και παρά το οτι είμαι και γω λατρης του ipod για τις μετακινήσεις μου(ιδιως με τα ΜΜΜ),εναν καλο δίσκο θα τον αγοράσω σε φυσική μορφή κι ας τον εχω κατεβάσει σε mp3.Απ τα τελευταία παραδείγματα το ονειρικό αλμπουμ Takk των Ισλανδων Sigurros(ειχα αναρτήσει παλαιότερα το βινεο saeglopur).Ενα καλό cd player και δισκοι απο εταιρείες που δείχνουν επιμέλεια και προσοχή στις ηχογραφήσεις(ιδιως σε jazz ή φωνητικά αλμπουμ) δινουν πολύ ωραίο κι επαρκώς "αναλογικό" ήχο,ακόμα κι αν προκειται για ηχογραφήσεις του70!
Αναζητήστε πχ.δίσκους γιαπωνεζικης τζαζ(ναι,μη γελάσετε) της θρυλικής Three Blind Mice(Tsuyoshi Yamamoto) και μεταφερθείτε απευθείας στο κεντρο ενός τζαζ κλαμπ-"εκκλησια".

Univers είπε...

Βέβαια, πρέπει να απενεργοποιήσεις τη μουσική.

Univers είπε...

Σοφόν το σαφές!

vasikos metoxos είπε...

Three Blind Mice, και ιδιαίτερα οι εγγραφές τους σε xrcd. Επίσης τα remastering βινύλιά τους είναι εξαιρετικά. Όπως και της γιαπωνέζικης Venus. Το βινύλιο επιστρέφει δυναμικά πλέον με πολλές παραγωγές και ποιοτικές εγγραφές χωρίς τα προβλήματα του παρελθόντος.

Locus Publicus είπε...

Bαρετό το πόστ; Κάθε άλλο! Το βρήκα εξαιρετικά ενδιαφέρον. Τώρα κατάλαβα γιατί σε μιά του συνέντευξη ο Bob Dylan έλεγε πως τις ηχογραφήσεις των τελευταίων χρόνων τις θεωρεί άχρηστες.

Θα συμφωνήσω όμως και σε προσωπικό επίπεδο. Μ' αρέσουν τα μουσικά όργανα, έχω κάποιο έρωτα μαζί τους, και όταν ακούω ένα κομμάτι μουσικής, θέλω να τα ξεχωρίζω. Στις ηχογραφήσεις της κλασσικής μουσικής τα καταφέρνω. Οσο πάμε προς τις πιό λαικές μουσικές τα χάνω. Δεν ξεχωρίζω τίποτα. Τα περισσότερα ρόκ τραγούδια είναι πλέον μια ηχητική σούπα. Πάντα ψάχνω τη βάση της ηχογράφησης, τη κιθάρα, και σπάνια τη βρίσκω.

Επιστροφή βέβαια στο βινύλιο δεν γίνεται. Μας πιέζει πλέον ο ΄"χώρος" της πληροφορίας.

Ωραίο πόστ squarelogic. Καλή εξήγηση σε πολλές απορίες.

Locus Publicus είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
Βάσσια είπε...

Καλησπέρα :-)
Μόνο που διάβασα το κείμενο, με έκοψε ιδρώτας.
Θα πάρω τη γνώμη του γιου μου , που μαζί με μουσική, σπουδάζει και Μουσική Τεχνολογία και Ακουστική, εκείνος θα καταλάβει.
:-)
Μου έκανε εντύπωση πάντως το θέμα σου (άσχετα που κατάλαβα ελάχιστα.
Μπράβο :-)

hroni είπε...

Provlimatismoi 20etias pia squarelogic, gi auto se agapao. Ena studio me magnitofona kai kathe logis gadget anaparagogis ixou einai sigoura oneiro kathe mousikofilou. Me louketo stin porta kai apagoreutiko gia petsetakia. Fusika, i oikoumeniki mama anekathen pisteue oti ola auta ta CD tha ekanan ektakta petsetakia.
Idou kai i eironia file: dedomenis tis katakreourgisis tis pistotitas ichou apo to Dynamic Compression, oti se ilikies ano ton 35 mono oi pragmatika mousikofiloi kikloforoun me mp3. I dinatotita eukolis prosvasis tis mousikis pou apolamvaname anenoxlitoi se neoteres ilikies, se SP, LP, kasetes kai CD, tora pia diasparti se dio spitia kai alla tosa pataria, einai pragmatiki apolausi. Vale kai ti simviosi me tin Boubou kai ena, duo koutsouvela kai ta MMM einai o monos topos kai xronos pia pou boreis na kaneis kati monos.
Epeita apo polueti ereuna anakalipsa oti o monadikos ixos pou DEN upoferei apo DC einai ta tragoudia tis Bellou kai tou Savopoulou gia auto kai adeiasa to ipod apo otidipote allo kai tora akouo apokleistika 4 GB apo ta tragoudia tous. To provlima telika estiazetai sto oti oloi sas akoute lathos mousiki.

Λωτοφάγος είπε...

Πολύ ενδιαφέρον το θέμα και πετυχημένη η σύγκριση με τη διατροφή μας. Πράγματι, έχουμε πια εθιστεί σε επίπεδο ήχο, που χρησιμοποιείται ως background και μόνο! Δεν ακούμε μουσική για την απόλαυση της μουσικής. Είναι σαν την κόκα κόλα: πάει με όλα!

squarelogic είπε...

Βασικε Μετοχε
περιμενω προτασεις οπου περιεχομενο και ηχητικη ποιοτητα συμβαδιζουν απ τον καταλογο της Venus.

Βασσια
καλως ηρθατε!δεν ειναι δυσκολο-ακουστε το βιντεακι με ακουστικα και θα αντιληφθειτε μονη σας τη διαφορα(εστω κι αν το youtube ειναι απο μονο του "παρασυμπιεσμενο").
Ο γιος θα συνηγορησει(αν και θα του φανεί οχι πολυ τεχνικο,αφου και γω παρελειψα τα πολυ τεχνικα στοιχεια)

locus
Dylan:"the modern recordings have sound all over them"
Συμφωνω οτι ουσιαστ.επιστροφη στο βινυλιο δεν μπορει να υπαρξει-μας αρκει και το καλα ηχογραφημενο cd.
πχ. το Automatic for the people των REM ειχε εξαιρετικο ηχο για ροκ αλμπουμ.

squarelogic είπε...

@ polychronis
Δεν με παραξενεύει που εσεις οι ξενιτεμένοι νιωθετε περισσοτερο Ελληνες ή αισθανεστε να σας αγγιζουν περισσοτερο αυτά που ειναι χαρακτηριστικά της αληθινης Ελλαδας
(οπως ειναι η φωνάρα της Μπελλου και τα διαχρονικα τραγουδια του Σαββοπουλου,Του Μικη,του Χατζηδακι).
Οταν λειπεις μακρια κι εχεις καποιο επιπεδο,οι μοδες και τα "ονοματα της σεζόν" χανονται,και μένει η ουσία,το απόσταγμα της ψυχής.

Με μια προσφατη "μεταναστευση" μετραω τουλαχιστον 4 αναγνωστες του
ιστολογίου απο States μεριά!

vasikos metoxos είπε...

H venus αναπαράγει βινύλια 24 bit mastering. Από ότι καταλαβαίνω το πικ απ σου το έχεις παροπλισμένο. Μήπως πρέπει να το ξαναδείς το ζήτημα?